ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ:

-Φρονιμίτες: Πότε τους κρατάμε και πότε τους αφαιρούμε;

-Θεραπευτική αντιμετώπιση του ροχαλητού και της άπνοιας ύπνου στο γναθολογικό ιατρείο.

-Βρυγμός ή τρίξιμο δοντιών: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

-Νευραλγία τριδύμου: Ένας από τους χειρότερους πόνους του ανθρώπου.

-Ήχοι από τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις: Πότε πρέπει να καταφεύγουμε σε θεραπεία;

-To τρίξιμο/σφίξιμο των δοντιών ως συχνή αιτία πονοκεφάλων.

-Κροταφογναθικό σύνδρομο και βούισμα στα αυτιά.

-Tι είναι το κροταφογναθικό σύνδρομο;

-Εξάρθρημα (εξάρθρωση) της γνάθου.

Σάββατο 12 Ιανουαρίου 2019

ΦΡΟΝΙΜΙΤΕΣ: ΠΟΤΕ ΤΟΥΣ ΚΡΑΤΑΜΕ ΚΑΙ ΠΟΤΕ ΤΟΥΣ ΑΦΑΙΡΟΥΜΕ;

Αγνή Γιακουμή, DDS. MSc.


Οι σωφρωνιστήρες, ή κοινώς φρονιμίτες, ανατέλλουν στη θέση τους πίσω από του δεύτερους γομφίους (τραπεζίτες), μετά την ηλικία των 18 ετών. Αποτελούν δόντια υπολειμματικά, τα οποία με την εξέλιξη του ανθρώπινου είδους τείνουν να εκλείψουν, καθώς δεν χρειάζονται πια στη μάσηση της τροφής, που πλέον είναι μαλακότερης σύστασης και επεξεργασμένη. Όμως εκείνοι που δεν φέρουν εκ γενετής φρονιμίτες αποτελούν μειοψηφία προς το παρόν (Εικ.1, 2,3).

Λόγω της τοπογραφικής θέσης των φρονιμιτών, καθίσταται δυσχερής η καθημερινή απομάκρυνση των υπολειμμάτων τροφής. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, τον συγκριτικά μεγαλύτερο βαθμό τερηδονισμού των δοντιών αυτών σε σχέση με τα υπόλοιπα. Εξαιτίας της μη λειτουργικής χρησιμότητάς των φρονιμιτών, συνήθως δεν κρίνεται σκόπιμη η θεραπευτική τους αντιμετώπιση σε περίπτωση βλάβης τούς κι ως εκ τούτου είναι τα δόντια που καταδικάζονται συχνά σε εξαγωγή. Βεβαίως, υπάρχουν και περιπτώσεις σε ασθενείς που έχουν χάσει προσθιέστερα δόντια, να αποτελούν χρήσιμα ακραία στηρίγματα προσθετικών αποκαταστάσεων (γεφύρων).

Οι φρονιμίτες, στην περίπτωση που έχουν ανατείλει πλήρως και σε ορθή θέση, δεν κρίνεται σκόπιμο να αφαιρούνται. Ακόμη και στην περίπτωση στρεβλοφυίας τούς μπορούν να κρατηθούν, εφόσον ο κάτοχός τους διατηρεί πολύ υψηλό επίπεδο στοματικής υγιεινής και χρησιμοποιεί μεσοδόντια μέσα για τον καθαρισμό των πλαϊνών τους επιφανειών. Σκόπιμη κρίνεται η εξαγωγή τους όταν δεν επιτελείται άψογη στοματική υγιεινή ή όταν συστήνεται από τον ορθοδοντικό που μπορεί να πραγματοποιεί ορθοδοντική θεραπεία, εφόσον θεωρεί ότι μπορεί να επηρεάσουν αρνητικά την πορεία τελευταίας (Εικ.4)

Στην περίπτωση που οι φρονιμίτες δεν έχουν ανατείλει πλήρως, "γέρνουν"και τμήμα τούς καλύπτεται από ούλα, ονομάζονται ημιέγκλειστοι. Οι ημιέγκλειστοι θα πρέπει να αφαιρούνται, καθώς δημιουργούν πολλά προβλήματα λόγω της ιδιαίτερα αυξημένης κατακράτησης και εγκλωβισμού τροφής. Τέτοιες παθολογικές καταστάσεις είναι η συχνή περιστεφανίτιδα (Εικ.5), μία επώδυνη κατάσταση κατά την οποία προκαλείται φλεγμονή στο τμήμα των μαλακών ιστών (ούλα) που τα καλύπτει, και ο τερηδονισμός τόσο του ίδιου δοντιού όσο και του παρακείμενού του. 

Τέλος, μία ιδιαίτερη κατηγορία που απασχολεί πολλούς ασθενείς και θεράποντες είναι οι φρονιμίτες που βρίσκονται εντός της γνάθου (πλήρως ή μερικώς) και δεν έχουν ανατείλει καθόλου στη στοματική κοιλότητα, καλύπτονται εξολοκλήρου από ούλα, είναι δηλαδή έγκλειστοι. Η απόφαση για το αν θα πρέπει να αφαιρεθούν βασίζεται κυρίως σε ακτινογραφικά κριτήρια, ενώ λαμβάνεται υπόψη αν συνδέονται με κάποια σχετική συμπτωματολογία, καθώς κι αν η εξαγωγή τούς αποτελεί μέρος σχεδίου ορθοδοντικής θεραπείας. 
Οι έγκλειστοι φρονιμίτες ανιχνεύονται ακτινογραφικά. Η πανοραμική ακτινογραφία και πολύ περισσότερο η αξονική τομογραφία της περιοχής, είναι οι πλέον κατάλληλες παρακλινικές εξετάσεις για τον προσδιορισμό της θέσης τους εντός της γνάθου, καθώς και της σχέσης τους με τα έμπροσθεν δόντια και παρακείμενα ανατομικά στοιχεία (πχ τα ιγμόρεια στην άνω γνάθο και τον κάτω φατνιακό πόρο εντός του οποίου οδεύουν το ομώνυμο νεύρο και η αρτηρία). Στην περίπτωση που καλύπτονται εξολοκλήρου από το οστό της γνάθου, τότε οι πιθανότητες να προκληθεί κάποια τερηδονική βλάβη ή μόλυνση-φλεγμονή των υπερκείμενων ιστών είναι μηδενικές. Οι ασθενείς που υπάγονται στην κατηγορία αυτή, χρειάζεται να επανεξετάζονται σε τακτά χρονικά διαστήματα που εξαρτώνται από το νεαρό της ηλικίας και ορίζονται από τον θεράποντα ιατρό. 
Σε κάποιες περιπτώσεις που ο έγκλειστος ευθύνεται για την απορρόφηση παρακείμενου δοντιού, εξαιτίας της συμπίεσης τού από τον λανθασμένο προσανατολισμό ανατολής του εγκλείστου, τότε η εξαγωγή του είναι επιβεβλημένη (Εικ.6). Στην περίπτωση αυτή ο ασθενής αναφέρει πόνο που προέρχεται από το παρακείμενο δόντι (το τελευταίο στο οδοντικό φραγμό φαινομενικά). Η αξονική τομογραφία της περιοχής αποκαλύπτει την ακριβή σχέση με τον έγκλειστο και το μέγεθος της βλάβης. 
Όταν οι έγκλειστοι δεν καλύπτονται πλήρως από το οστό της γνάθου και κάποιο τμήμα τους εντοπίζεται υποουλικά, υπάρχει σοβαρή ένδειξη εξαγωγής τους, εφόσον υπάρχει πύλη διείσδυσης μικροβίων ή υπολειμμάτων τροφής προς τον έγκλειστο και τους περιβάλλοντες ιστούς και συνεπώς επαπειλούμενη εγκατάσταση φλεγμονής. 
Τέλος, όταν η ακτινογραφική απεικόνιση των εγκλείστων αποκαλύπτει συνδεόμενες παθολογικές εξεργασίες, όπως διάφορες μορφές κύστεων, η εξαγωγή τούς μαζί με τη βλάβη είναι επιβεβλημένη (Εικ.7).

Συνεπώς, οι φρονιμίτες μπορούν να παραμείνουν στη στοματική κοιλότητα, υπό προϋποθέσεις. Η αβίαστη και αλόγιστη εξαγωγή τους, δίχως να ληφθούν υπόψη τα προαναφερθέντα κριτήρια, αποτελεί μη επιστημονική προσέγγισή τους.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth

Εικ.1: Οι φρονιμίτες μπορεί να έχουν ανατείλει πλήρως, να είναι ημιέγκλειστοι ή έγκλειστοι.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth

Εικ.2: Πανοραμική ακτινογραφία όπου φαίνονται και 4 φρονιμίτες σε φυσιολογική θέση στον οδοντικό φραγμό.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth

Εικ.3: Πανοραμική ακτινογραφία όπου φαίνονται έγκλειστοι οι φρονιμίτες.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth

Εικ.4: Ο παράκεντρος προσανατολισμός ανατολής ενός φρονιμίτη θα μπορούσε να προκαλέσει μικρομετακινήσεις στα παρακείμενα δόντια.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth


Εικ.5: Ημιέγκλειστος: Μερική κάλυψη του φρονιμίτη από μαλακούς ιστούς. Μεγάλος κίνδυνος για κατακράτηση τροφής στο σημείο αυτό και πρόκληση περιστεφανίτιδας.


Αποτέλεσμα εικόνας για wisdom teeth


Εικ.6: Έγκλειστος φρονιμίτης με παράκεντρο προσανατολισμό ανατολής. Κίνδυνος απορρόφησης της ρίζας του έμπροσθεν δοντιού.


Αποτέλεσμα εικόνας για cysts around wisdom teeth


Εικ.7: Κύστη γύρω από έγκλειστο φρονιμίτη.