ΑΝΑΡΤΗΜΕΝΑ ΑΡΘΡΑ:

-Φρονιμίτες: Πότε τους κρατάμε και πότε τους αφαιρούμε;

-Θεραπευτική αντιμετώπιση του ροχαλητού και της άπνοιας ύπνου στο γναθολογικό ιατρείο.

-Βρυγμός ή τρίξιμο δοντιών: Τι είναι και πώς αντιμετωπίζεται;

-Νευραλγία τριδύμου: Ένας από τους χειρότερους πόνους του ανθρώπου.

-Ήχοι από τις κροταφογναθικές διαρθρώσεις: Πότε πρέπει να καταφεύγουμε σε θεραπεία;

-To τρίξιμο/σφίξιμο των δοντιών ως συχνή αιτία πονοκεφάλων.

-Κροταφογναθικό σύνδρομο και βούισμα στα αυτιά.

-Tι είναι το κροταφογναθικό σύνδρομο;

-Εξάρθρημα (εξάρθρωση) της γνάθου.

Πέμπτη 11 Ιουνίου 2015

ΕΞΑΡΘΡΗΜΑ (ΕΞΑΡΘΡΩΣΗ) ΤΗΣ ΓΝΑΘΟΥ
Αγνή Γιακουμή DDS, MSc
Γναθολόγος


  Η εξάρθρωση ή εξάρθρημα της κάτω γνάθου είναι μία πολύ δυσάρεστη κατάσταση κατά την οποία η περιοχή της γνάθου (κόνδυλος) που αρθρώνει με το κρανίο (κροταφική γλήνη) εξέρχεται και φέρεται σε μπροστινή θέση εκτός της αρθρικής κοιλότητας και εγκλωβίζεται μπροστά από μία οστέινη προεξοχή (πρόσθιο αρθρικό φύμα) (Εικ.1,2,3,4).
  Η κατάσταση αυτή στις περισσότερες των περιπτώσεων επισυμβαίνει όταν ο ασθενής πραγματοποιεί υπέρμετρη διάνοιξη του στόματος του, όπως για παράδειγμα συμβαίνει κατά το χασμουρητό. Σπανιότερα συμβαίνει κατά τον οξύ τραυματισμό/πλήξη της περιοχής των κροταφογναθικών διαρθρώσεων (ΚΓΔ), όπως πχ κατά την διάρκεια χειρουργικών επεμβάσεων, διασωλήνωσης ή χορήγησης γενικής αναισθησίας, την εκτέλεση πολύωρης, εργώδους οδοντιατρικής εργασίας, ή κάποιου άμεσου χτυπήματος (γροθιά).
  Στην περίπτωση αμφοτερόπλευρου εξαρθρήματος (συμμετοχή και των δύο ΚΓΔ) ο ασθενής παραμένει με τη γνάθο σε πρόσθια ανοιχτή θέση, αδυνατώντας να κλείσει το στόμα του. Η κατάσταση αυτή του προκαλεί αρκετή δυσφορία, πόνο στις αρθρώσεις, πανικό (στις περιπτώσεις χωρίς προηγούμενη εμπειρία που συμβαίνει για πρώτη φορά), ενώ η ταυτόχρονη εκροή σάλιου λόγω της παρατεταμένης διάνοιξης του στόματος δυσχεραίνει την ήδη δύσκολη θέση του ασθενούς. Στην περίπτωση μονόπλευρου εξαρθρήματος της γνάθου (εξάρθρωση της μίας ΚΓΔ) η κλινική εικόνα είναι παρόμοια με την παραπάνω, με τη διαφορά ότι η γνάθος παρουσιάζει απόκλιση από τη μέση γραμμή (ασυμμετρία) προς την πλευρά (ΚΓΔ) που δεν έχει υποστεί εξάρθρημα (Εικ.5). Η ακτινογραφική εικόνα κατά τις καταστάσεις αυτές του εξαρθρήματος είναι ξεκάθαρη (Εικ.6).

  Στο εξάρθρημα της κάτω γνάθου επέρχεται ρήξη των συνδέσμων της ΚΓΔ (ιδίως του κροταφογναθικού και του βελονογναθικού), με αποτέλεσμα αν δεν ακολουθηθεί η ενδεδειγμένη θεραπεία να ελλοχεύει ο κίνδυνος να επαναληφθεί το εξάρθρημα στο μέλλον κατά την υπέρμετρη διάνοιξη του στόματος.
  Επιρρέπεια στο εξάρθρημα της κάτω γνάθου μπορεί να παρουσιάζουν ασθενείς με χαλαρούς συνδέσμους γενικότερα (σύνδρομο "χαλαρών αρθρώσεων"), εκείνοι που ανατομικά εμφανίζουν προδιάθεση (πχ ύπαρξη ρηχής αρθρικής κοίλανσης (γλήνης) στην οποία εδράζει ο κόνδυλος) και τέλος ασθενείς με προχωρημένες αρθριτικές αλλοιώσεις των ΚΓΔ (περιπτώσεις οστεοαρθρίτιδας, ρευματοειδούς αρθρίτιδας) όπου οι αρθρικές επιφάνειες έχουν αποδομηθεί σε σημαντικό βαθμό και έχουν χάσει τη φυσιολογική ανατομικότητά τους.

  Όταν συμβεί εξάρθρημα, τότε αντανακλαστικά οι μασητήριοι μύες συσπώνται προκειμένου η γνάθος να επιστρέψει στη φυσιολογική της θέση. Αυτό όμως δεν είναι εφικτό λόγω του οστικού εμποδίου του αρθρικού φύματος,  με αποτέλεσμα να "κλειδώνει" η γνάθος στην εξαρθρωμένη θέση.  Ως επακόλουθο, επιτείνεται ο πόνος λόγω της ολοένα και αυξανόμενης, απρόσφορης μυϊκής σύσπασης αλλά και του "τραβήγματος" των μαλακών ιστών (οπίσθια δίστοιβη ζώνη) που περίεχουν αγγεία και νεύρα και προσφύονται στον διάρθριο δίσκο της ΚΓΔ και συμπαρασύρονται καθώς εξαρθρώνεται το σύμπλεγμα κονδύλου-δίσκου. Για να λυθεί ο φαύλος αυτός κύκλος χρειάζεται άμεση επανατοποθέτηση του κονδύλου με ειδικό χειρισμό χωρίς καμία καθυστέρηση, γιατί με την πάροδο του χρόνου η επίταση του μυϊκού σπασμού καθιστά δυσκολότερο το εγχείρημα αυτό.


  Στην περίπτωση που ο ασθενής είναι σε θέση να επαναφέρει μόνος του με κατάλληλους χειρισμούς τη γνάθο στη φυσιολογική θέση, τότε γίνεται λόγος για υπεξάρθρημα ή χρόνιο καθ' έξιν εξάρθρημα. Στην περίπτωση που ο ασθενής δεν είναι δυνατό  να επαναφέρει τη γνάθο του, τότε οφείλει να αναζητήσει άμεση ιατρική βοήθεια. Ειδικοί για την επανάταξη του εξαρθρήματος είναι ο γναθολόγος και ο γναθοχειρουργός, οι οποίοι με ειδικούς χειρισμούς και με τη χρήση κατάλληλων φαρμάκων (μυοχαλαρωτικά, ηρεμιστικά, αναισθητικά), επιτυγχάνουν την ασφαλή επανατοποθέτηση της γνάθου (Εικ.7)

  Μετά την επανατοποθέτηση  της γνάθου ακολουθεί ακινητοποίηση της γνάθου είτε από τον ίδιο τον ασθενή με συντηρητική χρήση της γνάθου (μαλακή δίαιτα, αποφυγή μεγάλου ανοίγματος του στόματος, ιδιαίτερη προσοχή στο χασμουρητό), είτε με περίδεση και διαγναθική ακινητοποίηση από τον ειδικό που ανέταξε τη γνάθο. Στην περίπτωση που πρόκειται για χρόνιο καθ΄ έξιν εξάρθρημα κρίνεται απαραίτητη η εφαρμογή συντηρητικών θεραπευτικών μεθόδων, όπως η τοποθέτηση κατάλληλου ενδοστοματικού νάρθηκα σε συνδυασμό με κινησιοθεραπεία για την αποκατάσταση της ομαλής λειτουργίας. Σε εξαιρετικά σπάνιες περιπτώσεις χρησιμοποιούνται γναθοχειρουργικές μέθοδοι με ενέσεις σκληρυντικών παραγόντων, ακινητοποίηση της γνάθου με περίδεση, ενδοαρθρική τοποθέτηση ανασχετικών εμποδίων που αποκόπτουν την υπέρμετρη κίνηση των κονδύλων. 




Eικ.1: α. φυσιολογική θέση γνάθου (κόνδυλος εντός κροταφικής γλήνης)
β. εξάρθρημα γνάθου (κόνδυλος εκτός κροταφικής γλήνης, μπροστά από πρόσθιο αρθρικό φύμα)




Εικ2.: Εξάρθρημα γνάθου (κόνδυλος εκτός κροταφικής γλήνης, μπροστά από πρόσθιο αρθρικό φύμα)




Εικ.3: Η θέση του κονδύλου σε i. κλειστή, ii. ανοιχτή, iii. εκτός αρθρική κοιλότητας (εξάρθρημα).




Εικ.4: Εξάρθρημα: ο κόνδυλος εκτός της αρθρικής κοιλότητας (κροταφική γλήνη), εγκλωβισμένος μπροστά από το πρόσθιο αρθρικό φύμα.




Εικ.5: Εξάρθρημα δεξιάς ΚΓΔ, απόκλιση μέσης γραμμής




Εικ.6: Ακτινογραφική εικόνα εξαρθρήματος γνάθου (πλάγια κεφαλομετρική, πανοραμική προβολή)



 


Εικ.7: Ανάταξη εξαρθρήματος γνάθου